Zbieżność kół – co na to wpływa, jak sprawdzić i ustawić?

Z tych względów niezwykle ważną kwestią jest prawidłowe ustawienie zbieżności kół.

Jak ważna jest właściwa geometria kół?

Zbieżność kół to podstawowy parametr geometrii kół, która definiuje ruch koła oraz jego położenie podczas jazdy. Jej istotność wynika przede wszystkim z tego, iż ma decydujący wpływ na stabilność samochodu oraz to, jak się nim kieruje. W zależności od tego, w jaki sposób zostanie ustawiona geometria kół, określa ona przenoszenie sił pomiędzy podłożem a oponami. W praktyce ustawienie to musi pozwalać zarówno na poruszanie się po linii prostej, jak i pokonywanie zakrętów.

Jeżeli samochód będzie jechał po linii prostej, koła muszą być ustawione w taki sposób, aby pojazd poruszał się stabilnie w jednym kierunku i cechował się jak najmniejszymi oporami toczenia. W takiej sytuacji ważne jest zatem to, aby płaszczyzny obrotu kół były ustawione równolegle do osi pojazdu.

Z kolei na zakrętach istotne jest to, aby koło poruszało się z innym promieniem, a opona stale stykała się z podłożem. Jeżeli w trakcie jazdy na łuku siły znoszenia sprawią, że opona będzie jedynie częściowo stykała się z nawierzchnią, spowoduje to niepełne wykorzystanie przyczepności opony.

Co to jest zbieżność kół?

Ściśle mówiąc, zbieżność kół stanowi relację wzajemnego ustawienia kół przednich i tylnych. Jeżeli przyjrzymy się samochodowi z góry, naturalnym jest, iż wydaje się nam, że ich ustawienie względem siebie jest całkowicie równoległe.

W rzeczywistości jednak wygląda to nieco inaczej. Kąt zbieżności waha się od +3 do -3 stopni. Jeżeli kąt jest dodatni, możemy powiedzieć, że koła są zbieżne. Jeśli ujemny, mówimy o rozbieżności kół. Możemy spotkać się także z innym określeniami tego typu sytuacji. Jeżeli koła samochodu będą ustawione do wewnątrz, powiemy, iż występuje zbieżność ujemna. Z kolei, o zbieżności dodatniej będziemy mówić, jeśli koła są ustawione na zewnątrz.

Oto tabela przedstawiająca najczęściej stosowane ustawienia. Uwzględnia ona zarówno oś przednią i tylną, jak i rodzaj napędu w samochodzie.

W zależności od ustawień zbieżności kół nasz samochód będzie charakteryzował się nieco innymi parametrami prowadzenia:

• koła zbieżne – samochód o przednich kołach zbieżnych cechuje się stabilnością w trakcie poruszania się na wprost, bardzo dobrze utrzymując kierunek jazdy, dzięki czemu kierowca nie musi dokonywać żadnych korekt. Takie ustawienie daje duży komfort prowadzenia na długich trasach.
• Samochód będzie jednak dosyć leniwie wchodzić w zakręty, a jego manewrowość ulegnie zmniejszeniu. Co więcej możemy zaobserwować większe zużycie paliwa i opon.
• koła rozbieżne – w tym wypadku będziemy zmuszeni do wykonywania częstych korekt podczas jazdy na wprost, za to koła odznaczają się znacznie szybszą reakcją na zmiany toru poruszania się, będącą wynikiem zmiany położenia kierownicy. Cecha ta jest szczególnie pomocna, jeżeli na trasie mamy do czynienia z serią zakrętów. Samochód bowiem reaguje szybciej i podczas pokonywania łuków jest mniej bezwładny. Wadą tego ustawienia jest jednak to, iż auto prowadzi się bardziej nerwowo. Możemy także zaobserwować większe zużycie paliwa i opon.
• koła o zbieżności zerowej – idealnie równoległe koła wpływają pozytywnie na zużycie opon i paliwa. Samochód charakteryzuje się jednak średnią manewrowością. Ponadto kierowca jest zmuszony do wprowadzania korekt w trakcie jazdy na wprost.

Warto pamiętać, iż w przypadku niektórych modeli samochodów istnieje możliwość jedynie niewielkiej zmiany zbieżności kół, a ustawienia fabryczne to najlepsze z możliwych, gdyż są optymalnie dostosowane do przeznaczenia pojazdu. Zanim zatem przystąpimy do regulowania zbieżności kół, sprawdźmy zalecenia producenta.

Na co wpływa zbieżność?

Chociaż wydawać by się mogło, iż zbieżność kół to jedynie jeden z elementów determinujących geometrię kół, ma ona wpływ na wiele aspektów jazdy samochodem. Przede wszystkim:

• decyduje o stabilności pojazdu podczas jazdy na wprost,
• kształtuje opory toczenia samochodu,
• wpływa na tempo zużycia opon,
• determinuje zużycie paliwa,
• określa, jakim stopniem bezwładności cechuje się auto podczas pokonywania zakrętów.

Skutkiem niewłaściwej zbieżności jest pogorszone bezpieczeństwo jazdy. Istnieje bowiem spore ryzyko, iż samochód opuści tor jazdy, wpadnie w poślizg, a nawet całkowicie wypadnie z drogi.

Kiedy zbieżność kół wymaga sprawdzenia?

Zbieżność kół powinna być sprawdzona, jeżeli dokonaliśmy zakupu samochodu używanego. W takiej sytuacji niezbędny jest dokładny przegląd pojazdu, uwzględniający geometrię kół. Aby zachować odpowiednią manewrowość samochodu, a tym samym bezpieczeństwo jazdy, ważną kwestią jest systematyczne sprawdzanie zbieżności kół.

Najlepiej robić to raz w roku, w okresie wiosennym. Parametr ten może się zmienić bowiem w wyniku wypadku i jazdy po uszkodzonej nawierzchni. Jej zły stan techniczny, wysokie krawężniki, wyrwy w asfalcie, bryły lodu – wszystkie te czynniki mogą doprowadzić do zmiany ustawień fabrycznych. Szczególnie niepokojące są następujące objawy:

• nerwowe zachowanie samochodu podczas jazdy po prostej,
• bezwład pojazdu w trakcie pokonywania ostrych zakrętów.

Symptomy te świadczą o niewłaściwym ustawieniu kół. W pierwszym przypadku możemy stwierdzić, iż występuje nadmierna rozbieżność kół, w drugim zaś nadmierna zbieżność. Obie sytuacje są niekorzystne dla swobody manewrowania i bezpieczeństwa jazdy.

Innymi objawami złej zbieżności są:

• trudności z utrzymaniem toru jazdy,
• piski opon na zakrętach,
• delikatnie skręcona w bok kierownica.

Zbieżność kół warto sprawdzać nie tylko, gdy zauważymy niepokojące objawy, ale także przed lub po wymianie opon. Dzięki temu zyskamy pewność, iż opony nie będą szybko zużywały się. Sprawdzenie zbieżności kół jest również konieczne, jeśli dokonywaliśmy wymiany podzespołów układu kierowniczego.

Jak sprawdzić zbieżność kół?

Domowe sposoby sprawdzania kątów zbieżności są niestety obarczone wysokim ryzykiem błędu. Nawet niewielka pomyłka może negatywnie wpłynąć na jazdę, co obniży nie tylko komfort podróżowania, ale również bezpieczeństwo.

Na rynku dostępne są jednak urządzenia, które mierzą zbieżność nawet do setnych części stopnia, dzięki czemu ryzyko błędu się zmniejsza. Problemem jest jednak ich cena. Najprostsze konstrukcyjnie urządzenia tego typu kosztują około 700-1000 złotych. Za profesjonalny sprzęt trzeba zapłacić nawet kilka tysięcy złotych.

Zadanie te warto zatem powierzyć fachowcom, którzy dysponują specjalistycznym sprzętem pomiarowym. Koszt takiej usługi wynosi około 100 złotych. Nie jest to zatem bardzo kosztowne. Zbieżność kół zmienić można, regulując między innymi drążki kierownicze. Jest to proste zadanie. Trudność polega jednak właśnie na precyzyjnym określeniu optymalnej zbieżności, czego nie wolno bagatelizować

Jakie części zawieszenia wymienić do ustawienia zbieżności kół?

W przypadku niektórych samochodów regulacji podlega wyłącznie zbieżność kół przednich, w innych z kolei zarówno przednich, jak i tylnych. Jak już zostało wspomniane, parametr ten ustawia się poprzez zmianę długości drążków kierowniczych lub drążków zbieżności, ewentualnie za pomocą śrub mocujących wahacz.

Oprócz zbieżności kół warto sprawdzić także kąt pochylenia kół, kąt pochylenia sworznia zwrotnicy oraz kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy. W ten sposób zadbamy o pełną geometrię kół, zapewniając bezpieczeństwo oraz komfort jazdy i uzyskując optymalną przyczepność samochodu. Ma to również pozytywny wpływ na opony, które nie będą się nadmiernie zużywały.

Zanim jednak przystąpimy do regulacji zbieżności kół, należy sprawdzić, czy poniżej wymienione podzespoły sprawnie działają. Jeśli nie, konieczna będzie ich wymiana przed zmianą ustawień zbieżności. Analizie należy poddać:

• silentbloki wahacza – elementy te łączą wahacz z nadwoziem i są podatne na uszkodzenia mechaniczne. Są one wykonane z gumy i metalu, stąd też dosyć szybko psują się podczas jazdy po drogach o zniszczonej lub nieutwardzonej nawierzchni. Koszt ich wymiany sięga około 200 złotych.
• sworznie wahaczy – łączą one wahacze ze zwrotnicami. O ich zużyciu świadczą niepokojące stuki, które można usłyszeć z okolic zawieszenia podczas pokonywania nierówności. Wymiana jednego elementu to kosz około 70 złotych.
• drążki kierownicze i ich końcówki – jeżeli pojawi się na nich luz, to oznaka, iż są zużyte i należy je wymienić. Koszt naprawy może sięgać od 70 do 300 złotych.

Polecane artykuły

Jak długo opona zachowuje swoje właściwości?

Letni płyn do spryskiwaczy - jak wybrać? Jaki najlepszy?

Środki do samodzielnego czyszczenia klimatyzacji – jak wybrać? Jakie najlepsze?